Akıllı Aynalar
Aynalar, ev veya iş yerlerinde kimi zaman ihtiyaç kimi zaman görsellik için kullanılmaktadır. Gündelik hayatta yoğun bir şekilde kullandığımız aynaların daha işlevsel olması şüphesiz IoT ve yapay zeka ile doğrudan ilgilidir. Akıllı aynalar IoT sayesinde internet üzerinden telefonlara veya tabletlere bağlanarak hava durumu, saat, haber başlıkları gibi küçük detayları gösterebilecek durumdadır. Yani sabah kalkıp banyoya gittiğinizde telefonunuzu kullanmaya ihtiyaç duymadan trafiğin veya havanın durumuna bakabilir ya da günlük ajandanızın takibini yapabilirsiniz. Bunun yanında rutin cilt bakımı, diş fırçalama gibi etkinliklerinizi de YouTube yardımıyla akıllı aynalarda renklendirebilirsiniz. Ayrıca, akıllı aynalar karşısına geçtiğinizde verdiğiniz sesli komutlarla mobil cihazınızdaki akıllı asistanınıza seslenmenizi de mümkün kılıyor.
Hayatı kolaylaştıran bu işlevleriyle akıllı aynaların yakın zamanda birçok evde yaygın olarak kullanılmaya başlanması bekleniyor. Arttılmış gerçeklik teknolojisini de kullanarak tasarlanan akıllı aynalar sadece evlerde değil, güzellik salonlarında, giyim mağazalarında ve berberlerde de karşımıza çıkmaya hazırlanıyor. Müşterilere kıyafeti giymeden üzerlerinde nasıl görüneceğini, makyaj malzemelerini kullanmadan yüzlerinde nasıl duracağını gösterebilen ve saç kesimini yapmadan önce kullanıcıların beğenip beğenmeyeceklerini söylemelerine imkân tanıyan bu tip akıllı aynaların kullanımının yaygınlaşmasıyla mağaza sahiplerinin büyük bir yükten kurtarılması ve aynı zamanda müşteri deneyiminin de üst seviyelere çıkarılması bekleniyor.
Akıllı aynaları akıllı yapan özelliklerin kazandırılmasının arkasında yapay zeka alanında kaydedilen önemli gelişmeler büyük bir rol oynuyor. Son yıllarda bilgisayarla görme alanlarında yaşanan büyük gelişmeler sonucunda yüksek performanslı yüz tanıma sistemleri akıllı aynalara da dahil edilerek akıllı aynaların insanları tanıması sağlanıyor. Akıllı aynaların kullanımının kişiselleştirilmesi için kimlik doğrulama önemlidir ve akıllı aynalarda kimlik doğrulama yüz tanıma sistemleriyle sağlanır.
Akıllı aynalara insanları tanımasının yanında insanlarla konuşması, kişilerin alışkanlıklarını öğrenmesi, kişinin duygularını analiz etmesi gibi işlevler de kazandırılarak kullanım alanlarının arttırılması hedefleniyor. Örneğin kişilerin mevcut mutluluk seviyesini tahmin etmek için akıllı aynalarda bulunan kamera sayesinde elde edilen görüntüler, görüntü kalitesini ve görüntüde yaşanan bozulmaları en aza indirmek için görüntü işleme yöntemleri kullanılması sonucu, bir makine öğrenimi algoritması için girdi olarak kullanılabilir ve bu şekilde ruhsal hastalıkları tespit etmek amacıyla uzun bir süre boyunca izlenerek sağlık takibi amacıyla kullanılabilir.
Table of Contents
ToggleNesnelerin İnterneti (IoT)
Nesnelerin İnterneti (IoT) en basit manasıyla fiziksel bir nesnenin başka nesnelerle veya daha büyük sistemlerle internet üzerinden iletişim halinde bulunması olarak tanımlanabilir. Nesnelerin internet üzerinden diğer cihazlara ve sistemlere bağlanabilmesi ve veri alışverişinde bulunabilmesi için bu nesneler üzerinde çeşitli yazılımlar, sensörler ve daha birçok teknoloji bulunmaktadır. Bu nesneler aklımıza gelecek herhangi bir teknolojik cihaz olabilir; cep telefonları, kameralar, buzdolapları, kahve makineleri, televizyon gibi birçok çeşit cihazı bunlar arasında sayabiliriz. IoT kapsamında tahminen 2021 yılında 13 milyar civarında cihazın faal olması beklenirken, bu rakamın 2030 yılında 50 milyarı üzerinde olması bekleniyor [1]. Şirketlerin bu artışı çok iyi değerlendirip bundan anlamlı sonuçlar çıkarması kendi gelecekleri açısından büyük önem arz etmektedir.
Nesnelerin İnterneti Uygulamaları için MATLAB & Simulink Kullanın
MATLAB ve Simulink tahmine dayalı bakım, operasyon optimizasyonu, denetim kontrolü ve daha fazlası gibi IoT uygulamalarını tasarlamanıza, prototip oluşturmanıza ve devreye almanıza yardımcı olabilir.
IOT’ nin Kullanıldığı Alanlar
İnternet kavramının günümüz teknolojileri ile evrim geçirerek hayatımıza girdiği alan IoT olmuştur ve uzmanların görüşü gelecek zamanda IoT’nin hayatımızı en çok etkileyecek teknolojilerden biri olacağı yönündedir. Bir çalışmada IoT ile yapılan tüm gerçek projeler değerlendirilmiş ve aşağıda verilen tablo oluşturulmuştur. [2] IoT’nin en yoğun kullanıldığı alanlara baktığımızda daha şimdiden hayatımızı etkileyecek alanlarda kendine yer edinmeyi başardığını görebiliriz.
Sıra | IoT Alan | Oran |
1 | Akıllı Şehir | %23 |
2 | Bağlı Endüstri | %17 |
3 | Bağlı Bina | %12 |
4 | Bağlı Araba | %11 |
5 | Akıllı Enerji | %10 |
6 | Diğer | %8 |
7 | Bağlı Sağlık | %6 |
8 | Akıllı Tedarik Zinciri | %5 |
9 | Akıllı Tarım | %4 |
10 | Akıllı Perakende | %4 |
Tablo 1: IoT Projeleri ve Alanları [2]
Tabloda görüldüğü üzere IoT uygulamalarında en büyük alan akıllı şehirlere aittir. Bu durum, dünya genelinde devletlerin akıllı şehirlere yatırım yapmak istemelerinden kaynaklanmaktadır. Akıllı şehirler günümüzde; trafik izleme ve kontrol, bisiklet gibi ulaşım araçlarının paylaşımı, akıllı otobüs ve taksi şeritleri, akıllı park sistemleri gibi çalışmaları içermektedir. [3]
Bir şehrin akıllılığı, aşağıdakileri içeren bir dizi özellik kullanılarak belirlenir:
- Teknolojiye dayalı bir altyapı
- Çevresel girişimler
- Etkili ve son derece işlevsel toplu taşıma
- Kendinden emin ve ilerici şehir planları
- Şehrin kaynaklarını kullanarak yaşayabilen ve çalışabilen insanlar
IoT akıllı şehirlerin yanı sıra ihtiyaca göre kişiselleştirilebilen aletlerde de kullanılabilir. Bu bağlı aletler ya da cihazlar, yaşamın, toplumun, endüstrilerin ve iş dünyasının kalitesini ve üretkenliğini iyileştirmek için fiziksel ve dijital dünya arasındaki boşluğu doldurur.
ThingSpeak
ThingSpeak, buluttaki canlı veri akışlarını bir araya getirmenize, görselleştirmenize ve analiz etmenize olanak tanıyan bir IoT analiz hizmetidir.
Nesnelerin Yapay Zekası (AIoT)
IoT kapsamında yer alan cihazların kullanımı sürekli artmakta ve bununla birlikte çok fazla veri üretimine neden olmaktadır. Bu teknoloji ile şirketler verileri toplama, izleme, zenginleştirme ve analiz edebilme imkanına sahip olabilmektedir. 2025 yılına gelindiğinde bu cihazlar tarafından üretilen veri miktarının 80 ZB civarında olması tahmin ediliyor [1]. Bu büyük hacimdeki verinin işlenmesi ve analiz edilerek anlamlandırılması ve hızlı aksiyon alınabilmesi açısından yapay zeka yöntemlerinin kullanılması da önemli bir ihtiyaç olarak karşımıza çıkmaktadır. Nesnelerin Yapay Zekası (AIoT) kavramını, kendi başlarına önemli birer konu olan bu iki teknolojinin birlikte kullanılması olarak tanımlayabiliriz.
Burada yapay zekanın ihtiyaç duyduğu büyük miktardaki veri IoT cihazları üzerinden temin edilebilmekte, IoT üzerinden üretilen devasa veri de yapay zeka algoritmaları tarafından işlenerek anlamlı sonuçlar çıkarılabilmekte ve daha iyi karar verebilen mekanizmalar geliştirilebilmektedir. AIoT uygulama alanları, akıllı ev uygulamalarından otonom araçlara kadar pek çok geniş yelpazede gerçekleşebilmektedir.
Yapay Zeka Destekli Nesnelerin İnterneti Uygulamalarının Etkileri
Nesnelerin interneti ve yapay zeka ile ilgili olarak akıllı şehirler, akıllı evler, akıllı endüstriyel sistemler, giyilebilir teknoloji, otonom araçlar, robotlar ve bu teknolojinin endüstrideki kullanımı gibi konulardan bahsederken avantaj ve dezavantajlarına değinmemiz de faydalı olacaktır.
Nesnelerin interneti ve veri bilimi yöntemleri ile iş süreçlerinde oluşan öngörülebilir hatalar önceden tespit edilebilmekte ve bunlara uzaktan müdahale edilerek hem zaman hem de finansal açıdan oluşabilecek zararlar engellenebilmektedir. Bu sayede ekipmanlar üzerinde daha doğru ve kolay bir risk yönetimi sağlanabilmektedir.
IoT cihazları, mobil cihazlardan ve ileri teknoloji bilgisayarlardan düşük kaliteli sensörlere kadar çeşitlilik gösterebilmekte ve yapay zeka desteği ile veriyi diğer cihazlara aktarmadan önce bu verinin analiz edilerek sonuçlarının dağıtılmasını sağlamaktadırlar. Bu nedenle, büyük hacimli verileri kullanışlı bir düzeye indirir ve çok sayıda IoT cihazının bağlanmasına izin verir. Nesnelerin internetinde yapay zeka kullanımı uzaktan iletişimi kolaylaştırmakta ve güçlendirmektedir. Kullanıcı dostu kullanım şekilleri ile insanların iş ve günlük yaşamlarını hızlandırmakta, sistemleri ses, görüntü, parmak izi gibi farklı giriş tiplerinde yöntemlerle oluşturmamıza ve yönetmemize olanak sağlamaktadır.
Tüm bunlarla birlikte yeni teknolojiye ayak uydurmaya başlayan insanların aklına yapay zekanın kullanımı ile arka planda toplanan ve işlenen verilerin güvenliği ile ilgili birtakım endişeler de bulunmaktadır. Öte yandan iş süreçlerimizi ve gündelik ihtiyaçlarımızı hızlıca, az efor sarf ederek karşılarken, insanlar arasındaki birebir iletişim kurma ihtiyacı azalmakta, toplumu oluşturan bireylerin yalnızlaşmasına sebep olabileceği ön görülmektedir. Bu teknoloji sayesinde insan müdahalesine gerek kalmadan tamamlanan iş süreçleri ile gelecekte işsizlik probleminin artacağı konusu da konuşulmaktadır. Tüm bu endişelere rağmen IOT ve yapay zekanın yarattığı teknolojinin gücü Google, Amazon, Tesla gibi teknoloji devleri tarafından başarılı şekilde kullanılmaya başlanmıştır.
Konu ile ilgili daha fazla teknik bilgi ve çözüm için IOT ve Makine Öğrenimi ile ilgili yazılmış bu makaleye ve MATLAB ve Simulink çözümlerine göz atmanızı tavsiye ederiz.
References
[1] | Statista. [Çevrimiçi]. Available: https://www.statista.com/statistics. [Erişildi: 11 05 2021]. |
[2] | P. Scully. [Çevrimiçi]. Available: https://iot-analytics.com/top-10-iot-segments-2018-real-iot-projects/. [Erişildi: 11 05 2021]. |
[3] | E. Erdal ve A. Ergüzen, Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 2020. |
Yazarlar
Ali Demir | Yapay Zeka Mühendisi, FİGES |
Melike GÜNAY | Yapay Zeka Mühendisi, FİGES |
İlknur Aktemur | Uygulama Mühendisi, FİGES |